TISA SCHUITEMAKER - info@eigenwegwijs.nl, 0628204330
Blogopmaak
Een goed begin van het nieuwe schooljaarHoe je als leerkracht een sterke groep neerzet
Nog steeds zetten scholen, hopend op goede resultaten, in op veel leertijd en aandacht voor vakken waarbij de resultaten kunnen worden gemeten en weergegeven. Momenteel wordt geworsteld met het tekort aan leerkrachten. Op de meest creatieve manieren wordt ervoor gezorgd dat er iemand voor de klas staat. Het is een uitdaging om een bevoegd leerkracht te vinden, laat staan meerdere om uit hen de beste te kunnen kiezen. Onderwijsassistenten en LIO-stagiaires (leraar in opleiding) staan voor de klas. Zij zijn vaak enorm gemotiveerd en doen hun uiterste best om hun ideale klas vorm te geven. Ontwikkelingen die op scholen zijn ingezet stagneren echter omdat de prioriteit komt te liggen bij het behalen van voldoende basiskwaliteit. Mijn vrees is dat nu, door een behoefte aan controle, voorbij wordt gegaan aan de voorwaarden die gelden om goed tot leren te kunnen komen. Het begin van het schooljaar is dè gelegenheid om te werken aan een fijn groepsklimaat en neerzetten van een duidelijke structuur. Ik hoop dat leerkrachten, IB’ers en leidinggevenden elkaar hierop attent maken. Dan gaat het leren vervolgens aanzienlijk beter .
- Ten eerste is het van belang dat kinderen zich op hun gemak voelen. Stress is de grootste belemmering om helder te kunnen denken. Dit geldt overigens ook voor de leerkracht zelf.
- Kinderen zijn extra gemotiveerd wanneer ze serieus worden genomen, worden gerespecteerd en gewaardeerd, en mogen meedenken over hun leerproces.
- Verwacht niet dat kinderen na één verzoek doen wat je van ze vraagt. Gewoontes behoeven bewuste inoefening voordat het automatisch gaat.
Hoe begin je goed met de groep?
- Doe dagelijks een spelletje waarbij de kinderen elkaar leren kennen en een band krijgen; waarbij ze elkaar opzoeken en onderlinge overeenkomsten vinden; leuke mentale of fysieke opdrachten in tweetallen (en later ook in grotere groepen) waarbij telkens wordt gewisseld zodat iedereen elkaar treft.
- Bespreek in de groep wat de kinderen denken nodig te hebben om zich goed te voelen in de klas en zo goed mogelijk tot leren te kunnen komen. Kom samen tot de belangrijkste voorwaarden en maak concreet hoe dit er precies uit ziet.
- Leg uit wat de vaste afspraken zijn en bespreek waarom deze er zijn (stoel aanschuiven, vraagblokje, rustig jassen pakken). Laat het zien en nadoen. Fysieke inoefening beklijft vaak beter dan een verbale instructie.
- Maak contact met elk kind. Laat merken dat je ze ziet en waardeert. Wees geïnteresseerd, maak grapjes, en geef ze een aai of een knuffel als je ziet dat die behoefte er is.
- Herhaal gemaakte afspraken voorafgaand aan een situatie en evalueer het na afloop. Bij wie ging het goed? Wees consequent; laat het opnieuw proberen wanneer het niet lukt.
- Doen kinderen niet wat je wilt?
- Wees geïnteresseerd in de kinderen en hun gedrag. Waarom doen ze niet wat jij van hen verwacht? Blijkbaar hebben ze daar een reden voor. Neem dat serieus.
- Voorkom dat je schiet in een ‘politierol’ waarbij je continu kinderen commandeert en brandjes blust. Observeer (!), reageer niet primair, maar wacht en kijk.
- Neem de tijd om met het kind of de groep, op een gelijkwaardige manier, te bespreken wat er gebeurde. Wees geïnteresseerd en toon begrip. Kom samen tot een oplossing, d.w.z. leg deze niet op, maar stel vragen zodat de kinderen ècht meedenken en achter de oplossing staan.
- Je mag best uitleggen dat je teleurgesteld bent en uitleggen waarom (niet omdat je wilt dat ze doen wat je zegt, maar bijv. omdat je wilt dat iedereen goed tot werken en leren komt).
- Wanneer een kind zich aangevallen voelt wordt het óf angstig óf schiet het in de verdediging en staat het niet meer open voor commentaar. Neem de tijd, maak contact; luister naar het kind en controleer of het begrijpt wat jij zegt.
- Bouw een moment in, ten minste een keer per week, om zelf te evalueren of het gaat zoals je wilt en wat er anders kan. Voorkom dat je doorgaat op de automatische piloot en er dus niks in positieve zin verandert.
- Zoek je collega’s op. Samen sta je sterker. Bespreek lastige situaties en kijk indien mogelijk met elkaar mee. Stel je kwetsbaar op, het is een moeilijk beroep, dus het is niet gek dat het niet altijd gaat zoals je wilt!
Ik wens iedereen vooral veel plezier. Maak het leuk voor de kinderen èn voor jezelf! Waardeer de mooie momenten die er dagelijks zijn en deel ze met elkaar. Het is een prachtig vak.
Tisa Schuitemaker
Een meisje uit groep 8 is bij me aangemeld omdat ze op school moeite heeft met leren en erg onzeker is, ook in sociale situaties. Ze zit naast me aan tafel in een kamer op school. Haar onzekerheid is duidelijk aan haar te zien; ze zit voorovergebogen, kijkt een beetje naar beneden en praat zachtjes. We hebben elkaar nu een aantal keer gezien. Met veel ondersteuning heeft Teken je Gesprek voor wat inzicht bij haar gezorgd. Ze was bang om ’s nachts alleen te slapen, daar wilde ze het graag over hebben. Dan hoorde ze geluiden en kroop ze bij haar ouders in bed. Ze heeft geleerd dat ze zelf invloed heeft op haar angsten en slaapt nu al een aantal weken in haar eigen bed. Toch heb ik het idee dat ik de afgelopen keren veel van haar vroeg, misschien te veel. Haar hoofd leek al snel vol en een uur lang ‘praten’ is veel voor haar. Na een kort gesprekje vandaag besluit ik het over een andere boeg te gooien. Ik leg de papieren aan de kant en besluit te gaan voor een fysieke benadering. Ik laat haar het verschil ervaren tussen verschillende lichaamshoudingen en de invloed daarvan op je gemoedstoestand. We doen spelenderwijs wat oefeningen uit de Rots en Watertraining en hebben plezier. Ze voelt hoe ze stevig kan staan en zich daardoor sterker voelt. Om deze stevige houding nog meer te versterken gebruik ik reflexintegratie technieken. Ze vindt het leuk om te doen en merkt direct het effect; ze staat rechtop, sterk en voelt zich zelfverzekerder. We oefenen nog even een stevige handdruk en na een actieve bijeenkomst loopt ze als blije, trots meid terug de klas in. Dit is wat voor haar werkt!
Een jongen uit groep 7 geeft aan niet altijd te luisteren op school. Hij vindt het wel gezellig met zijn vrienden. Naar zijn eigen meester luistert hij nog wel redelijk, maar tijdens de overblijf is er een juf die vaak boos op hem wordt. Hij vindt de overblijfjuf onredelijk en vindt het niet nodig om iets te veranderen aan zijn gedrag. Ik stel voor om een voordelen-nadelen onderzoek te doen. Aan de ene kant hoe het nu gaat ‘ik luister niet naar de overblijfjuf’ en aan de andere kant het eventuele nieuwe gedrag ‘doen wat de overblijfjuf vraagt’. Ik vraag hem wat hij als eerst wil onderzoeken. Hij kiest voor de nadelen van het nieuwe gedrag. Ik geef hem de tijd om na te denken en schrijf op wat hij zegt. Zo gaan we alle vlakken langs. Vervolgens vraag ik naar zijn gevoel bij alle voor- en nadelen en de mogelijke gevoelens van anderen. Ik vraag hem wat het belangrijkste voordeel is van zijn huidige gedrag. Het belangrijkste vindt hij dat hij niet wordt gepest. Ik zet er een pijl bij. Dan zijn we klaar en ligt er een duidelijk overzicht voor ons. Ik vraag hem wat hij ziet. Hij kijkt naar de tekening en merkt op dat er veel meer nadelen dan voordelen zijn van zijn huidige gedrag en dat ‘doen wat de overblijf juf vraagt’ hem meer voordeel oplevert. Hij ziet dat zijn gedrag voortkomt uit angst om gepest te worden. Hij wordt zichtbaar enthousiast door dit inzicht. Hij geeft aan de tekening de volgende dag aan zijn beste vrienden te willen laten zien en dat hij het wil ophangen in zijn kamer. Sindsdien gaat het veel beter met het overblijven op school. Zo snel kan het gaan, wanneer een kind wordt geholpen de situatie voor zichzelf helder te krijgen! #tekenjegesprek Tisa Schuitemaker EIGENWEGWIJS www.eigenwegwijs.nl info@eigenwegwijs.nl